"De Toet” regelt het levensritme in het dorp
Het dagritme van de 500 inwoners van het kleine Kesselt werd decennia na elkaar bepaald door de fabriekssirene. Het scherp en indringend geluid van de fabrieksbel – in Kesselt hebben ze het over “De Toet” – galmde over héél het dorp.
Op drie vaste tijdstippen door de dag ging “De Toet” af. De huishoudens in het dorp stemden hun doen en laten overdag grotendeels af op de sirene. “Ze regelde het leven in het dorp”, getuigt Marino Keulen die als gewezen overbuur van de steenfabriek lyrisch en met enige nostalgie terugdenkt aan de sirene. Gezinnen stemden hun uurwerken thuis af op de fabriekssirene van Nelissen.
Het dagritme
‘s Ochtends om kwart voor acht ging “De Toet” een eerste keer af. “Het was de tijd dat de dagploeg aan het werk ging in de fabriek”, laat hij weten. “Voor de ouders was dat het moment om hun kinderen wakker te maken of te roepen. Hierna trokken de kids naar de kleuter- of lagere school in het dorp.” Op de noen, op klokslag twaalf uur, loeide de sirene een tweede keer. Voor de arbeiders en bedienden in de fabriek het uur waarop ze hun boterhammen gingen opeten. Voor de kinderen stopten de lessen op school, ze konden bij hen thuis gaan eten”, vervolgt hij. “De Toet” werd een derde en laatste keer in werking gezet om aan te geven dat het werk van de dagploeg er op zat. Het was ook de tijd dat de school uit was en de kinderen huiswaarts keerden. De sirene regelde jaren na elkaar het uur van opstaan, eten en slapen gaan in het dorp, stelt burgemeester Keulen.
Ravotten
Kinderen uit de directe omgeving van de steenfabriek en verderop in het dorp konden zich uitleven op het terrein van de fabriek. Naast tegen een bal sjotten op straat in een weiland in de zomer of glijden op een ijsstoel in de winter haalden ze tussendoor ook kattenkwaad uit aan en tussen hagen bakstenen. De steenfabriek was een ideale speelplek voor veel kinderen. Hun leeftijdsgenoten uit omliggende dorpen waren best jaloers op de jongens uit Kesselt. “Het was een magische plek om te ravotten onder het afdak boven de gebakken brikken die moesten afkoelen en hard worden”, legt Marino Keulen uit.
Asbakken
“We waren vindingrijk. Op geregelde tijdstippen konden we van afvalklei een bol vormen. We maakten een holte in de klei tot de bol de vorm had van een asbak. En zonder dat de arbeiders of opzichters het in de gaten hadden, verstopten we de asbakken van klei tussen de bakstenen in de oven. En ze vielen niet op. Eenmaal hard gebakken, werden ze gelakt. Het waren kleine en prachtig beschilderde kunstwerken die we mee naar huis namen”, vertrouwt Marino Keulen ons toe. Hij is ervan overtuigd dat vandaag in menig huishouden in Kesselt nog zulke asbakken staan. “Het zijn souvenirs voor het leven, en een mooi aandenken uit onze kindertijd aan de steenfabriek”.
Op drie vaste tijdstippen door de dag ging “De Toet” af. De huishoudens in het dorp stemden hun doen en laten overdag grotendeels af op de sirene. “Ze regelde het leven in het dorp”, getuigt Marino Keulen die als gewezen overbuur van de steenfabriek lyrisch en met enige nostalgie terugdenkt aan de sirene. Gezinnen stemden hun uurwerken thuis af op de fabriekssirene van Nelissen.
Het dagritme
‘s Ochtends om kwart voor acht ging “De Toet” een eerste keer af. “Het was de tijd dat de dagploeg aan het werk ging in de fabriek”, laat hij weten. “Voor de ouders was dat het moment om hun kinderen wakker te maken of te roepen. Hierna trokken de kids naar de kleuter- of lagere school in het dorp.” Op de noen, op klokslag twaalf uur, loeide de sirene een tweede keer. Voor de arbeiders en bedienden in de fabriek het uur waarop ze hun boterhammen gingen opeten. Voor de kinderen stopten de lessen op school, ze konden bij hen thuis gaan eten”, vervolgt hij. “De Toet” werd een derde en laatste keer in werking gezet om aan te geven dat het werk van de dagploeg er op zat. Het was ook de tijd dat de school uit was en de kinderen huiswaarts keerden. De sirene regelde jaren na elkaar het uur van opstaan, eten en slapen gaan in het dorp, stelt burgemeester Keulen.
Ravotten
Kinderen uit de directe omgeving van de steenfabriek en verderop in het dorp konden zich uitleven op het terrein van de fabriek. Naast tegen een bal sjotten op straat in een weiland in de zomer of glijden op een ijsstoel in de winter haalden ze tussendoor ook kattenkwaad uit aan en tussen hagen bakstenen. De steenfabriek was een ideale speelplek voor veel kinderen. Hun leeftijdsgenoten uit omliggende dorpen waren best jaloers op de jongens uit Kesselt. “Het was een magische plek om te ravotten onder het afdak boven de gebakken brikken die moesten afkoelen en hard worden”, legt Marino Keulen uit.
Asbakken
“We waren vindingrijk. Op geregelde tijdstippen konden we van afvalklei een bol vormen. We maakten een holte in de klei tot de bol de vorm had van een asbak. En zonder dat de arbeiders of opzichters het in de gaten hadden, verstopten we de asbakken van klei tussen de bakstenen in de oven. En ze vielen niet op. Eenmaal hard gebakken, werden ze gelakt. Het waren kleine en prachtig beschilderde kunstwerken die we mee naar huis namen”, vertrouwt Marino Keulen ons toe. Hij is ervan overtuigd dat vandaag in menig huishouden in Kesselt nog zulke asbakken staan. “Het zijn souvenirs voor het leven, en een mooi aandenken uit onze kindertijd aan de steenfabriek”.